Bài viết

Số: A0017

Bà Nguyễn Thị Việt - 67 tuổi - Thanh Hóa - Mẹ của tử tù Lê Văn Mạnh - 19 năm đi kêu oan cho con nhưng cuối cùng con vẫn bị giết oan.

https://youtu.be/LAMbQZ38H4I?si=20VflILYY_SN7Gxj

GẦN HAI THẬP KỶ KÊU OAN TRONG TUYỆT VỌNG: CÂU CHUYỆN CỦA TỬ TÙ LÊ VĂN MẠNH VÀ NGƯỜI MẸ KHÔNG MỎI MỆT

Thanh Hóa – Vụ án Lê Văn Mạnh, người bị kết án tử hình vì tội hiếp dâm và giết người năm 2005, đã khép lại bằng một cuộc thi hành án đầy tranh cãi. Tuy nhiên, hành trình gần 20 năm kêu oan của bà Nguyễn Thị Việt – mẹ của ông Mạnh – vẫn còn vang vọng như một lời cảnh báo về những bất toàn trong hệ thống tư pháp.

Một bản án tử hình giữa nhiều dấu hỏi
Ngày 21/3/2005, tại xã Yên Thịnh, huyện Yên Định, Thanh Hóa, một bé gái 14 tuổi được phát hiện bị hiếp dâm và sát hại. Lê Văn Mạnh – khi đó 23 tuổi – bị bắt hơn một tháng sau, khi đang lẩn trốn vì liên quan đến một vụ án khác tại Đồng Nai.

Trong trại tạm giam, ông Mạnh viết một bức thư nhận tội gửi cha, nhưng sau đó rút lại toàn bộ lời khai, cho rằng bị bức cung, ép cung và nhục hình. Dù vậy, các cấp tòa từ sơ thẩm, phúc thẩm cho đến giám đốc thẩm vẫn giữ nguyên mức án tử hình, bất chấp nhiều bằng chứng ngoại phạm và các dấu hiệu vi phạm tố tụng.

Người mẹ không chịu lùi bước
Từ năm 2005 đến 2023, bà Nguyễn Thị Việt – mẹ của Lê Văn Mạnh – đã rong ruổi khắp các cơ quan công quyền, từ tòa án, viện kiểm sát đến văn phòng chính phủ. Bà khẳng định con mình vô tội và có bằng chứng cho thấy vào thời điểm xảy ra vụ án, ông Mạnh đang cùng bà chuyển nhà cho con gái – không thể là hung thủ.

Bà cũng nhiều lần gửi đơn đến các tổ chức nhân quyền quốc tế và truyền thông độc lập. Tuy nhiên, nỗ lực của bà không thể ngăn được quyết định cuối cùng của pháp luật.

Một cái chết trong im lặng
Ngày 18/9/2023, gia đình nhận được thông báo thi hành án tử hình, không ghi rõ ngày cụ thể. Chỉ bốn ngày sau, vào 22/9, ông Mạnh bị tiêm thuốc độc tại trại giam ở Hòa Bình. Gia đình không được chứng kiến buổi thi hành án và chỉ được thông báo sau khi thi thể đã được chôn cất.

Trước khi chết, ông Mạnh để lại một bức thư tay gửi gia đình, khẳng định mình vô tội và mong mẹ tiếp tục kêu oan để "con được làm người". Bức thư chỉ đến tay gia đình sau nhiều lần đòi hỏi và kèm theo một đoạn ghi âm ngắn, không rõ nội dung.

Phản ứng quốc tế và dư luận
Vụ án nhanh chóng thu hút sự quan tâm của các tổ chức quốc tế như Ân xá Quốc tế và Nhóm Công tác Liên Hợp Quốc về bắt giữ tùy tiện. Họ bày tỏ quan ngại sâu sắc về quy trình điều tra, xét xử thiếu minh bạch và việc hành quyết khi vẫn còn nhiều dấu hiệu oan sai.

Dù vậy, cơ quan chức năng Việt Nam không đưa ra thông tin phản hồi rõ ràng và vụ án khép lại trong sự tiếc nuối của những người quan tâm đến công lý.

Lời cảnh tỉnh từ một người mẹ
Bà Nguyễn Thị Việt không chỉ là một người mẹ tìm công lý cho con, mà còn trở thành biểu tượng cho hàng trăm gia đình khác đang trong hành trình kêu oan tại Việt Nam. Trong buổi phỏng vấn cuối cùng trước ngày con bị hành quyết, bà nói:
"Tôi chỉ xin Nhà nước một lần đối thoại, chỉ cần một cơ hội được nói rõ, tôi tin con tôi vô tội."

Nếu công lý không thể làm sáng tỏ sự thật, thì ít nhất, ký ức về những hành trình như của bà Việt và Lê Văn Mạnh cần được lưu giữ – như một bài học, và như một lời nhắc nhở: sự sống con người không thể đánh cược bằng sai sót của hệ thống.